رشیدالدین ابن شهرآشوب سروی مازندرانی

ملیت :  ایرانی   -  قرن : 6 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(588 -488 ق)، عالم، متكلم، محدث، فقیه، مفسر، ادیب و شاعر شیعى. در سارى متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان شیخ طوسى بود و ابن شهرآشوب به واسطه‏ى پدر خود از او روایت مى‏كرد. در هشت سالگى قرآن را حفظ مى‏خواند. از زمخشرى و احمد و محمد غزالى و خطیب خوارزمى اجازه‏ى روایت داشت. بنا به دلایل مذهبى به حلب كه در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‏ترین مركز علمى تشیع و پناهگاه شیعیان بود، رفت. مدتى نیز در بغداد اقامت داشت. به دلیل اینكه بلاغتش در خطبه مورد پسند مقتفى، خلیفه‏ى عباسى، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. پدرش شیخ على بن شهرآشوب، ابومنصور احمد طبرسى، امین‏الدین طبرسى، ابوالفتوح رازى، قطب راوندى، وفتال نیشابورى، از جمله‏ى استادان وى بودند. شاگردان زیادى نزد وى تربیت شدند. محقق حلى خود را به یك واسطه شاگرد او مى‏دانسته است. شهرت و مقبولیت وى چندان بود كه على‏رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول اهل تسنن نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‏دانند. مقبره‏ى ابن شهرآشوب در جبل‏جوشن نزدیك مشهد حسینى قرار دارد. از آثار وى: «معالم العلما»، كه فصلى از آن درباره‏ى شعراى شیعه است؛ «مناقب آل ابى‏طالب»؛ «متشابه القرآن»؛ «بیان التنزیل»؛ «اعلام الطرائق فى الحدود والحقائق»؛ «انساب آل‏ابیطالب»؛ «الاسباب والنزول على مذهب آل‏رسول (ص)»؛ «الحاوى»؛ «الاوصاف»؛ «المنهاج»؛ «المخزون المكنون فى عیون الفنون».[1] سارى قدیم‏الایام معدن رجال و دانشمندان بزرگ علمى بوده و بزرگان از قبیل علامه جلیل‏القدر جناب محمد بن على بن شهرآشوب ساروى مازندرانى منسوب به آن مى‏باشد. این بزرگوار از علماء قرن ششم هجرى و صاحب تألیفات عدیده مانند مناقب آل ابیطالب و متشابهات القرآن و معالم‏العلماء و غیره مى‏باشد. علماء علم رجال وى را چنین ستوده‏اند. محمد بن على بن آشوب السروى نوراللَّه مرقده السنى فخر الشیعه و تاج‏الشریعه محى آثار المناقب والفضائل والبحر المتلاطم الزخار الذى لیس له ساحل قطب المحدثین و شیخ مشایخهم رئیس‏العلماء و فقیههم رشید الملة والدین شمس‏الاسلام والمسلمین فقیه وجیه و محدث مفسر محقق ادیب اریب شاعر منشى بلیغ جامع فنون فضائل و محاسن عالم ربانى شیخ رشید بن ابن شهر آشوب المازندرانى صاحب 1- مناقب آل ابیطالب 2- والمعالم 3- و مثالب النواصب 4- والمخزون المكنون فى عیون الفنون 5- و اعلام الطرائق فى الحدود 6- والحقایق 7- والاوصاف 8- و مائدة الفایده 9- والمثال فى الامثال والاسباب 10- والنزول على مذهب آل الرسول 11- والحاوى 12- والانصاف 13- والمنهاج الى غیر ذلك مما ذكره فى رجاله المسمى بمعالم العلماء. وى در شب جمعه 22 شعبان سنه 588 ق ه وفات یافته و در بیرون حلب در بالاى كوه معروف به جبل جوشن در جوار مشهدالسقط (محسن بن حسین الشهید (ع)) و قبر احمد بن منیر و ابن‏زهره. و ما به خواست خدا عده‏اى از رجال گذشته و معاصر این شهر را به نظر ارباب فضل و دانش مى‏آوریم.